Tegendraadse innovatie: van blouse naar hoofdversiering

De kleding van de Tehuana uit Oaxaca is nog altijd een opvallende verschijning tijdens kerkbezoek en feesten. Deze Zapoteekse draagt een ensemble bestaande uit een rok met kanten strook, een veelkleurige met bloemen geborduurde huipil (een soort blouse) en een zogenoemde ‘huipil grande’ op het hoofd. Deze hoofdbedekking, de ‘huipil grande’, is van oorsprong een doorzichtige blouse en kent een interessante geschiedenis.

Van blouse naar hoofddoek

De ‘huipil grande’ is gemaakt van kant, een Europese vinding uit begin 16de eeuw, en werd aanvankelijk door Zapoteekse Tehuanas in Mexico als gewone “huipil” (blouse) gedragen. In de 19de eeuw werd de doorzichtige blouse echter, vanwege de toenemende (Europees) christelijke moraal, afgeschaft als bovenstuk (Cordry, 1968:280). De trotse Tehuanas gingen de blouse vervolgens als hoofddoek dragen.

De blouse wordt tegenwoordig op twee manieren gedragen; naar de kerk, waarbij de vrouw de kanten halsopening rond het gezicht draagt en de rest over de schouders; en bij andere feestelijke gelegenheden, waarbij de wijde gesteven strook wel rond het hoofd, maar verder achter de schouders wordt gedragen.

De mouwen en het bovenste gedeelte van de onderkant van de huipil zijn afgezet met een fluwelen lint. De ‘huipil grande’ was en is onderdeel van een feestensemble met satijnen rok en katoenen blouse of huipil, versierd met grote geborduurde bloemen. Onderaan de rok zit een fluwelen band met daaronder een witte kanten geplooide rand, die na elke dracht weer opnieuw gewassen en gevouwen moe(s)t worden. De steden Tehuantepec en Juchitán waren lang van grote invloed op de mode van hun omgeving, tot aan de stad Oaxaca.

Eigentijdse interpretatie

“We konden helaas niet de echte huipil gebruiken van het NMVW. Die is te kwetsbaar. Bovendien gingen we werken met veel make-up. Dus zochten we hard naar een alternatief. Gelukkig had onze vriend Bodo Breg, die werkt onder de naam de Stijlmeester, een oplossing. Hij bood aan om de huipil na te maken, had thuis nog prachtig kant liggen en ging direct enthousiast aan de slag. Al snel stuurde Bodo een aantal eerste foto’s waarbij hij bezig was met het op de pop modelleren van het kant.” De visagie van Mascha Meijer van House of Orange en Julie Veldhuis als model maakten het compleet. Zo ontstond het uiteindelijke beeld, geïnspireerd op het innovatieve kledingstuk van het Nationaal Museum van Wereldculturen, maar met een eigentijdse interpretatie.

Meer over de Huipil Grande

Cordry, Donald & Dorothy. Mexican Indian Costumes. Texas: University of Texas Press, 1968.

Dancing with Tehuanas, www.roadsandkingdoms.com

Historia de la Moda y los Teijdos

Hoofdbeeld blog: links Frida Kahlo, Diego en mis pensamientos Collectie Gelman. Rechts huipil grande, collectie museum Frida Kahlo

Anders gedragen

Kledingstukken evolueren constant. Soms is er sprake van een aanwijsbare innovator, maar vaak gebeurt het door overlevering: iedere generatie voegt nieuwe elementen of betekenissen toe aan hun kledingstukken. Zie ook het verhaal van het burgemeesterspak van Museum Rotterdam.

Modemuze@OBA: Innovation

Van 18 mei tot en met 2 september is dit pak te zien in de tentoonstelling Modemuze@OBA: Innovation. Voor de tentoonstelling selecteerden 15 musea en 4 verzamelaars innovaties uit de modegeschiedenis. Het kledingstuk inspireerde fotografen duo Carin Verbruggen en Ferry Drenthem Soesman tijdens het maken van het campagnebeeld van Modemuze @OBA: innovation.